©: Hendrik van Kampen

Op verhoogde zandgrond in het veengebied westelijk van Zuidwolde is in de middeleeuwen het esdorp Veeningen ontstaan. Veeningen wordt voor het eerst genoemd in documenten uit 1368, het heet dan nog Venynhe. De naam duidt op de aanwezigheid van veenbewoners.

De oude, oorspronkelijke nederzetting wordt tegenwoordig Oud-Veeningen genoemd. Dit buurschap wordt door de Meppelerweg van de nieuwe dorpskern gescheiden. Het nieuwe Veeningen ontstond na de verharding van de weg tussen Meppel en Zuidwolde in de tweede helft van de negentiende eeuw.

Doordat de nieuwe dorpskern van Veeningen los van de oude kern is gebouwd, kon OudVeeningen zijn oorspronkelijke structuur behouden. In het buurschap staan fraaie Saksische boerderijen met soms nog een achttiende-eeuwse kern. Vroeger had OudVeeningen een brink, maar die is verdwenen.

Het buurschap grenst aan de Veeningeresch en wordt omringd door de weilandcomplexen Veeningerlanden en Veeningerveld. Aan de noordkant loopt de rijksweg A28 tussen Meppel en Hoogeveen, daarachter stroomt de Hoogeveensche Vaart.

De grootschalige ontginningen van het veengebied rond Veeningen kwam pas op gang in de negentiende eeuw. Daarvoor werd een stelsel van waterwegen aangelegd. Rond 1813 werd een verbindingskanaal gegraven tussen de Ossesluis en de rand van het dorp. Ook kwam er een kanaal tussen Veeningen en het zuidelijker gelegen Fort. Na de ontginning zijn veel kanalen in de jaren ’60 van de vorige eeuw gedempt.

Veeningen heeft nagenoeg geen winkels meer.

De eerste school werd opgericht aan het begin van de negentiende eeuw. Tussen 1859 en 1976 stond een lagere school op de hoek van de Veeningen en de Schoolweg. De huidige openbare Esdalschool staat aan de Schoolweg.

Dorpshuis ’t Markehuus biedt onderdak aan de vele verenigingen van Veeningen. Net buiten het dorp, aan de Willem Moesweg staat de oude, Saksische museumboerderij New Greenwich Village, waar moderne kunstenaars exposeren.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Hendrik van Kampen