©: Hendrik van Kampen

Annen is een groot esdorp op de oostfank van de Hondsrug. Het ligt zuidoostelijk van Zuidlaren en ten noordoosten van Assen. Het dorp is ontstaan in de vroege middeleeuwen, men vermoedt tussen de zesde en negende eeuw. In 1309 kwam de plaats als ‘Anne’ voor het eerst in offciële documenten voor. De kern van de bebouwing ontstond rondom de grootste brink van Drenthe, die omsloten is door de straten De Brink, De Wolden en de Kruisstraat, en in de nabijgelegen straten De Hoek en de Schoolstraat.

In de twintigste eeuw ontwikkelde Annen zich van klein agrarisch esdorp tot groot forensendorp. In de jaren ’50 werden woningen gebouwd aan de Kruisakkers en Molenakkers en in de daaropvolgende decennia verrezen meerdere nieuwbouwwijken aan de randen van het dorp. Ook werd de Noordesch volgebouwd. Hierdoor foreerde de middenstand.

De aanleg van de rijksweg N34 zorgde voor een goede autoverbinding met Groningen, Emmen, Assen en Veendam.

Lange tijd was Annen hoofdplaats van de gemeente Anloo. In 1895 werd in Annen het tweede raadhuis van Drenthe gebouwd. Voor die tijd vergaderden de bestuurders in lokale horecagelegenheden. Een drankwet uit 1881 verbood het verlenen van drankvergunningen aan gelegenheden waarvan het openbaar bestuur gebruik maakte, waardoor er aparte gebouwen moesten komen voor gemeentelijke vergaderingen. Het raadhuis staat aan het begin van de Spijkerboorsdijk en deed tevens dienst als burgemeesterswoning. Het is gebouwd in een sobere neoclassicistische stijl en is in 1935 en 1989 verbouwd. Door ruilverkaveling en schaalvergroting in de landbouw na de jaren ’60 daalde het aantal boerenbedrijven in het dorp. Enkele bijzondere boerderijen nabij de brink herinneren nog aan het agrarische karakter van Annen. Aan de Kruisstraat staan onder meer een grote hallenhuisboerderij uit 1830 en een krimpenboerderij uit 1890. Aan de Bartelaar staat een hallenhuisboerderij uit de periode rond 1860, waarvan het voorhuis verdeeld werd in twee woningen.

Modernere boerderijen, soms met neorenaissance- of met jugenstildetails, vindt men aan De Wolden en de Bartelaar. Tussen 1895 en 1904 is aan De Wolden een zuivelfabriekje in bedrijf geweest. In deze handkrachtfabriek werd boter gemaakt.

Uit archeologische vondsten is gebleken dat het gebied rondom Annen al voor het begin van de jaartelling bewoond was. Ten westen van het dorp, aan de andere kant van de rijksweg N34, ligt het archeologisch reservaat De Strubben/Kniphorstbos, waar onder meer de hunebedden D7 en D8 en een zestigtal grafheuvels zijn aangetroffen. In het noordwesten van Annen, pal aan de Zuidlaarderweg, staat hunebed D9. Deze grafkelder heeft nog acht zijstenen en twee dekstenen. Archeoloog Van Giffen trof in dit hunebed scherven aan van tientallen potten. Inmiddels is dit incomplete hunebed volledig omringd door bebouwing.

Tussen Annen en het riviertje de Hunze of Oostermoersche Vaart liggen de Annergroenlanden, een uitgestrekt wei- en bouwlandencomplex met twee waterwingebieden. Daar probeert de Waterleidingmaatschappij Drenthe drinkwaterwinning te combineren met natte natuurontwikkeling. De Bulten is 35 hectare groot en kent een wilde fora, bossen en natte graslanden, de Breevenen omvat 200 hectare en bestaat uit natte graslanden en een grote weidevogelpopulatie. Aan de Spijkerboorsdijk, bij de toegangsweg naar het drinkwaterproductiestation, is in 2002 het beeld Water en Natuur van Marte Röling geplaatst.

Annen is een levendige plaats met veel eigen voorzieningen. Na de Tweede Wereldoorlog kwamen in Annen zowel een huishoudschool als een lagere landbouwschool. Beide zijn inmiddels gesloten. Aan de Schoolstraat 2-4 werd in 1925 de fraaie zakelijk-expressionistische lagere school gebouwd. De huidige openbare basisschool De Eshoek is gevestigd aan de Molenakkers. Sinds 1967 heeft Annen zwembad De Borghoorns en eind jaren ’70 kreeg het dorp een sporthal. In 2000 werd een nieuwe muziekkoepel geplaatst op de brink. ■

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Hendrik van Kampen