Blijdenstein - dorp in Drenthe
Blijdenstein
Het wegdorp Ruinerwold is in de twaalfde eeuw op een zandrug ontstaan. Vermoedelijk is de nederzetting gesticht door monniken van het Benedictijner klooster in Ruinen. Vanaf de zandrug werd het veen in lange stroken ontgonnen, waardoor er een langgerekte strokenverkaveling ontstond. In de omgeving van Ruinerwold werden kleine buurschappen als Haakswold en Blijdenstein gesticht op de zogenaamde zandkoppen, de kleine hoger gelegen delen in het veen. Omdat Ruinerwold voor het eerst genoemd wordt in documenten uit 1141, houdt men dat jaartal aan als stichtingsjaar. In 1991 vierde Ruinerwold het 950jarig bestaan.
De hervormde kerk van Ruinerwold staat niet in het dorp zelf, maar in het zuidelijker gelegen buurschap Blijdenstein. De geschiedenis van de kerk gaat terug tot halverwege de twaalfde eeuw. Toen werd op die plek een Romaanse kerk gebouwd die was gewijd aan Maria Magdalena. Aan het begin van de vijftiende eeuw is de kerk afgebroken en is een gedeelte van het oude muurwerk gebruikt om een nieuwe kerk te bouwen. Deze gotische kerk werd gewijd aan Sint Bartholomus. In de grote toren hangt een klok uit 1506. In de kerk vinden we onder andere een preekstoel en een doophek uit 1650 en een kerkvoogdenbank uit 1744. Het orgel is gebouwd in 1872.
Aan de straat Dijkhuizen staat een hervormde kapel uit 1912. Deze kapel behoort tot de Vereniging voor Evangelisatie.
Ruinerwold is rijk aan bijzondere boerderijen.
Met name langs de Dokter Larijweg staan fraaie zeventiende- en achttiende-eeuwse exemplaren. De vroegere zandweg liep over een zandrug en was oorspronkelijk grillig van vorm. Daarom verspringen de boerderijen enigszins ten opzichte van de weg. Aan de weg staat ook Museumboerderij De Karstenhoeve uit het begin van de zeventiende eeuw. In deze authentiek ingerichte boerderij kan men een grote collectie oude gebruiksvoorwerpen, kleding en landbouwwerktuigen bekijken.
Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw breidde Ruinerwold in het zuiden uit, waardoor ook bebouwing ontstond aan weerszijden van de Kerkweg richting Blijdenstein. De landerijen rond Ruinerwold werden steeds minder gebruikt voor landbouw, maar des te meer als weilanden voor vee. Vanaf 1870 foreerde in Ruinerwold de veeteelt.
Dit resulteerde in de oprichting van enkele particuliere zuivelfabriekjes en twee coöperatieve fabrieken. In 1903 werd de coöperatieve zuivelfabriek Oostereind opgericht, waar voornamelijk boter werd geproduceerd. In 1923 sloot deze fabriek zich aan bij de fabriek Algemeen Belang aan de straat Dijkhuizen.
Deze stoomzuivelfabriek bestond tot 1984. Na een fusie tussen de zuivelgiganten DOMO en Frico moest de kaasfabriek sluiten.
In 1941 hebben enkele leden van de coöperatie Algemeen Belang een grasdrogerij opgericht, de Coöperatieve Grasdrogerij Ruinerwold e.o.
Het idee daarachter was om zo op een goedkopere manier aan krachtvoer voor het vee te komen, wat de melkproductie ten goede kwam. De fabriek werd gevestigd aan de Dokter Larijweg, waar hij door de hoge pijp voor de dampafvoer een belangrijk element in het landschap vormt. Inmiddels is het bedrijf de grootste grasdrogerij van Nederland.
De molens van Ruinerwold zijn allemaal verdwenen. Van de molen De Hoop resteert nog de onderbouw, daar omheen wordt het nieuwbouwproject Molenplein ontwikkeld. In het molenrestant wordt een luxe woning gemaakt en daarnaast verrijzen enkele appartementen en eengezinswoningen.
De economische groei rond 1900 is terug te zien in de bouw van de boerderijen uit die periode. Met name in het buurschap Haakswold staan enkele rijk uitgevoerde boerderijen. De herenboerderij aan de Haakswold 8 dateert van 1894 en is uitgevoerd in een neoclassicistische stijl. Naast de boerderij is een bijzondere ouderwoning gebouwd, ooit bestemd voor de ouders van de boerenzoon na de overdracht van het bedrijf. Het betreft hier een zwart-rood geverfd Chinees paviljoen uit 1924. Opvallend is ook Villa Gomarus aan de Haakswold 17, die later tot boerderij is omgebouwd door de plaatsing van een schuurgedeelte. Dit huis uit 1899 en heeft torenvormige elementen, waardoor het lijkt op een klein kasteel. Door de bijzondere en rijke gebouwen heet de streek in volksmond ook wel het Golden Endje.
In 1924 werd de Dokter Larijweg aangelegd.
Langs deze weg, die loopt van Ruinerwold tot de voormalige gemeentegrens met Ruinen, zijn vlak na de aanleg bijna tweeduizend perenbomen geplant. Hiervan zijn momenteel ruim duizend over. In het voorjaar zorgen de perenbomen voor een bijzonder schouwspel door de ontelbare witte bloesems. Ieder jaar in oktober worden de peren bij opbod verkocht, terwijl ze nog aan de bomen hangen. De bieder moet ze vervolgens zelf nog plukken. De opbrengst van de perenverkoop gaat naar Museumboerderij De Karstenhoeve.
Ruinerwold was tot de gemeentelijke herindeling van 1998 een zelfstandige gemeente.
Inmiddels hoort het dorp bij gemeente De Wolden en staat het gemeentehuis in Zuidwolde. Aan de Dijkhuizen in Ruinerwold staat het voormalige raadhuis, dat dateert uit 1903.
Het is gebouwd op de plek waar voorheen een raadhuis uit 1848 stond. Een steen van het oude pand is ingemetseld in de zijgevel. Het raadhuis is gebouwd in een neorenaissancestijl naar ontwerp van G. Otten. In 1950 en 1993 is het uitgebreid en gerestaureerd. ■
Colofon
Bron: Noordboek
