Deurze - dorp in Drenthe
Deurze
Deurze is een esnederzetting die in 1259 voor het eerst werd vermeld als Durse. Uit archeologische vondsten in de omgeving is gebleken dat het gebied al in de ijzertijd bewoond moet zijn geweest. Deurze wordt gevormd door een lint van boerderijen langs de gelijknamige weg, tussen het Deurzerdiep aan de westkant en de Deurzeresch ten oosten van het dorp. Het Deurzerdiepgebied maakt onderdeel uit van het Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa.
In 1259 bestond Deurze uit één boerderij met een watermolen, landbouwgrond, groenlanden en waterstromen. Het was eigendom van de graaf van Bentheim, maar kwam door een ruil in handen van het klooster Mariënkamp, dat destijds verhuisde van Coevorden naar Assen. In 1601, bij de opheffng van het klooster, had Deurze vier boerderijen. In 1832 was dat aantal gegroeid naar zeven en had het dorp een herberg op de plek waar tegenwoordig zalencentrum De Aanleg is gevestigd.
Op de westoever van het Deurzerdiep, noordelijk van de huidige Deurzerbrug, staat het Schansje van Van Galen. Deze veldschans uit 1672 is vernoemd naar de bisschop van Münster, Bernhard van Galen, die daar tijdens zijn beleg van Groningen bivakkeerde. Vanaf de achttiende eeuw werd deze hooggelegen ommuurde ruimte vaak gebruikt door Duitse seizoensarbeiders om tijdens hun trektocht te overnachten. Een andere naam voor de schans is daarom ‘Poepenhemeltje’, afgeleid van de Duitse naam voor landarbeiders, ‘Buben’. In de jaren tachtig van de twintigste eeuw is de schans gerestaureerd. De molen van Deurze, waar graan werd gemalen, werd in 1672 door de troepen van bisschop Van Galen vernield. Pas in 1999 zijn resten van de molen teruggevonden.
In 1885 werd in Deurze de coöperatieve zuivelfabriek met de verenigingsnaam ‘Vooruitgang zij ons doel’ geopend. Het voornaamste product was boter, maar vanwege de concurrentie van de stoomkrachtfabrieken moest deze handkrachtfabriek in 1908 alweer sluiten. Daarna deed het pand dienst als winkel en woning.
Colofon
Bron: Noordboek
