Diever - dorp in Drenthe
Diever
Wie aan Diever denkt, denkt al gauw aan de openluchtspelen van het Shakespeare Theater Diever. Vanaf 1946 voert deze toneelvereniging ieder jaar een toneelstuk op van de zestiendeeeuwse Britse schrijver. Verspreid over een twintigtal voorstellingen in de zomermaanden trekt het theater ruim vijftienduizend bezoekers uit binnen- en buitenland. Zelfs de koninginnen Juliana en Beatrix hebben meermalen een voorstelling bezocht. In 1971 werd op de Brink het bronzen beeld De Elfenkoningin Titania en Spoel de Wever onthuld. De fguren in dit beeld zijn personages uit Shakespeares stuk Midzomernachtsdroom. In 2008 kreeg Diever enkele stenen uit het geboortehuis van Shakespeare, aangeboden door diens geboorteplaats Stratford-upon-Avon. Deze zijn geplaatst bij de ingang van het openluchttheater aan het Hezenes, waar ook het beeld De Omgekeerde Kroon staat dat geïnspireerd is op MacBeth.
Diever is ontstaan in de vroege middeleeuwen op de plek waar nu Oldendiever ligt. Na de veertiende eeuw schoof de bebouwing noordwaarts in de richting van de Sint Pancratiuskerk. De nieuwe nederzetting kreeg de naam Diever, een naam die duidt op bewoning in een waterrijk gebied. Het oorspronkelijke Diever kreeg de naam Oldendiever. De dorpskern ontstond bij de Hoofdstraat en de Peperstraat en naast de kerkbrink ontstonden nog twee andere brinken. In het dorp staan nog enkele bijzondere boerderijen uit de achttiende en negentiende eeuw, met name aan de Hoofdstraat en de Kruisstraat.
Op de plaats van de huidige Sint Pancratiuskerk aan de Hoofdstraat stonden eerst enkele houten kerken. In de twaalfde eeuw verrees de huidige romaanse toren, die tegen een tufstenen zaalkerk werd gebouwd. In de veertiende en vijftiende eeuw heeft men de oude zaalkerk in fases verbouwd tot de huidige gotische kerk.
De gevelsteen met het jaartal 1760 herinnert aan een restauratie na een grote brand. In de kerk is nog een twaalfde-eeuws sarcofaagdeksel te bewonderen, dat vroeger dienst deed als altaartafel. Tot de inventaris behoren ook een achttiende-eeuwse herenbank en preekstoel en een orgel uit 1882. De kerk is nu in gebruik bij de hervormde gemeente van Diever.
Diever ontwikkelde zich tot een belangrijke plaats in zuidwest-Drenthe. Het was de hoofdplaats van de Dieverdingspil en vormde dus een eigen rechtsdistrict. Het voormalige schultehuis op de Brink, gebouwd in 1604, herinnert hier nog aan. Dit was het huis van de lokale rechterlijk functionaris. Tegenwoordig is het pand in gebruik bij het Archeologisch Centrum West-Drenthe en heeft het een museumfunctie.
Na 1850 is het dorp fink uitgebreid, met name in westelijke en zuidelijke richting. Er kwam bedrijvigheid, zoals een smederij aan de Hoofdstraat en een coöperatieve zuivelfabriek aan het Moleneinde. Eind negentiende en begin twintigste eeuw had Diever een belangrijke rol binnen de Drentse varkenshouderij. Aan de zuidkant van het dorp werd in 1882 stellingkorenmolen De Vlijt gebouwd. De groei van het dorp zorgde voor een toename van de welvaart, maar in 1861 ook voor de bouw van een armenwerkhuis aan de Groningerweg ten noordoosten van het dorp. Vlakbij het armenwerkhuis ligt het middelgrote hunebed D52.
Diever ligt aan de rand van het Dieverzand, een bosgebied dat deel uitmaakt van het Nationaal Park Drents-Friese Wold. Niet voor niets zijn in en rond Diever veel campings en andere overnachtingsmogelijkheden te vinden. Tot 1998 vormde Diever een eigen gemeente, waartoe onder andere Wapse en Wittelte behoorden.
Vanaf de gemeentelijke herindeling vormt Diever, samen met de gemeentes Havelte, Vledder en Dwingeloo de grote gemeente Westerveld.
Vanaf eind 2008 staat het nieuwe gemeentehuis van Westerveld in Diever aan de nieuw aangelegde Raadhuisstraat, op het voormalige zwembadterrein. ■
Colofon
Bron: Noordboek
