©: Hendrik van Kampen

Ten noordoosten van Dwingeloo ligt het esdorp Eemster aan de gelijknamige weg. Het dorp is ontstaan in de vroege middeleeuwen als agrarische nederzetting. Al aan het begin van de dertiende eeuw werd melding gemaakt van het bestaan van het plaatsje Hemsere, iets later van Eemshoren. In Eemster staan langs de doorgaande klinkerweg nog enkele bijzondere hallenhuisboerderijen.

Eemster grenst aan de westkant aan het dorpje Leggeloo, in het zuidoosten ligt het buurschap Holtien en is een grote visvijver. Zuidelijk van Eemster, voorbij het weilandencomplex Westermade stroomt het gekanaliseerde riviertje Beilerstroom, dat in de voormalige gemeente Dwingeloo Dwingelerstroom heette.

Noordelijk van het dorp liggen de Eemsteresch en de veenplas Kreuzenveen aan het straatje Boterveen. Vroeger lag ten oosten van Eemster een groot heidegebied, daarvan is nog slechts een klein deel over.

Rond 1830 vormde zich in Eemster en Leggeloo een kern van Afgescheidenen van Diever en Dwingeloo. De buurschappen hadden nog geen kerk, dus werden er diensten in de boerderij van de familie Koeling georganiseerd.

Pas in 1915 werd een kleine kerk gebouwd in Leggeloo. Tussen Eemster en Leggeloo, aan de weg Eemster, staat de openbare lagere school.

Deze school heeft een belangrijke streekfunctie en wordt ook bezocht door kinderen uit de buurschappen Molenstad, Boterveen en Geeuwenbrug. Hetzelfde geldt voor christelijke basisschool De Fontein in Leggeloo.

In de tweede helft van de negentiende eeuw breidde Eemster op kleine schaal uit. In 1900 werd de coöperatieve zuivelfabriek Eemster en Leggeloo opgericht. De productie was vooral gericht op boter en consumptiemelk. Het ging goed met de fabriek en in de jaren ’30 breidde de Eemster uit. In de jaren ’50 sloot de zuivelfabriek zich aan bij de Drentse Ondermelk Organisatie (DOMO). Door schaalvergroting moest de fabriek in 1968 sluiten. Het oude pand heeft plaatsgemaakt voor nieuwbouwwoningen. Het agrarische dorp is in de loop van de twintigste eeuw geleidelijk aan veranderd in een forensendorp.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Hendrik van Kampen