©: Hendrik van Kampen

In het hart van natuurgebied De Drentsche Aa ligt tussen Loon en Annen het esdorp Gasteren. Het is ontstaan in de vroege middeleeuwen en telde in de tiende eeuw al negen erven. Rond 1300 werd de naam geschreven als Ghestre en Ghesteren, nog geen eeuw later sprak men al van Gasteren. Noordelijk van het dorp liggen de Gasterse Duinen, een gedeeltelijk beplant stuifzandgebied. De nog aanwezige karrensporen zijn restanten van een middeleeuwse handelsroute. De naam Gasteren komt van het woord geest of geestgrond, wat zandgrond betekent.

Gasteren ligt ingeklemd tussen een Noord- en een Zuidesch. Ten zuidoosten van de Zuidesch ligt het oude bosreservaat Gasterse Holt, ongeveer 5 hectare groot, omgeven door natte weidegebieden en met een bijzondere plantengroei. Aan de westkant van het dorp ligt het na de Tweede Wereldoorlog aangeplante Ubbinkbos, een gebied waar in de jaren dertig van de twintigste eeuw een groot urnenveld en meerdere grafheuvels zijn ontdekt. Ten zuiden van Gasteren gaat het Rolderdiep over in het Gasterensche Diep, ten noorden van het dorp komt deze beek uit in het Taarlosche Diep.

In de Gasterse Duinen, bij het Voorste Veen, ligt aan deOostmolenseweg richting het buurschap Oudemolen het hunebed D10. Het is een klein hunebed dat bestaat uit zeven zij- en twee sluitstenen, waarop nog twee dekstenen liggen. De eerste beschrijving van het hunebed dateert van 1694, in de negentiende en twintigste eeuw is het hunebed meerdere malen gerestaureerd.

De kern van de bebouwing concentreert zich langs de doorgaande weg tussen Balloërveld en Anloo, het Westeinde-Brink-Oosteinde, maar ook aan de zijwegen De Hoek, Gagels en Zandkampen. Sinds 1966 heeft het dorp een dorpshuis, De Gasterije, dat in 1996 nieuw onderdak vond nabij de kantine van de sportvereniging aan de Gagels. Aan het Oosteinde en Westeinde staat een aantal bijzondere hallenhuisboerderijen uit de achttiende en negentiende eeuw, aan de Brink vindt men nog een negentiende-eeuwse ontginningsboerderij.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Hendrik van Kampen