©: Hendrik van Kampen

Het langgerekte wegdorp Koekange is ontstaan in de middeleeuwen als een randveenontginningsdorp. De bebouwing van Koekange loopt door over de voormalige grens met de gemeente Ruinerwold. Daar heeft de bebouwing de naam Weerwille. Bij Koekange ligt het dorpje Koekangerveld, dat omgeven wordt door de gelijknamige weilanden. Iets oostelijker ligt het grote natuurgebied Echtenerveld. Onder Koekange langs stroomt de Hoogeveensche Vaart.

Al in de twaalfde eeuw werd rond Koekange op kleine schaal veen ontgonnen door de monniken uit Ruinen. Op grotere schaal gebeurde dat later door de compagnie van de heer Van Echten, aan wie dit moerasgebied toebehoorde. In 1191 kwam de streek voor het eerst voor in een offcieel document en werd Kukanghen genoemd. De naam duidt mogelijk op een weide bestemd voor koeien, maar kan ook verwijzen naar het middeleeuwse volksverhaal over Cocagne, het luilekkerland waar overdadig veel melk en honing is.

De eerste bewoners van de streek Koekange vestigden zich aan de oostkant van de huidige Dorpsstraat. Vanaf de dijk werd het gebied in stroken ontgonnen, waardoor de langwerpige perceelverkaveling ontstond. In 1331 werd Koekange een zelfstandig kerspel en het vormde vanaf toen een eigen kerkelijke gemeente, afgescheiden van het kerspel Blijdenstein bij Ruinen. In 2006 vierde Koekange daarom het 675-jarig bestaan.

De ontginningen gingen door tot in de zestiende eeuw en schoven langzaam zuidwaarts op. Het dorp kreeg hierdoor zijn lintvormige structuur. In de tweede helft van de negentiende eeuw breidde het dorp uit en ontstond er bebouwing aan de parallel aan de Dorpsstraat gelegen Koekangerdwarsdijk. Er ontstond komvorming bij de kerk en er werd een nieuwe wijk gebouwd tussen de Kerklaan, de Dorpsstraat en de Sportlaan. Het noordelijk deel van het dorp wordt sinds 1870 van de rest gescheiden door de spoorlijn Meppel - Hoogeveen. De Stationsstraat herinnert nog aan het station dat hier tussen 1870 en 1940 stond.@Aan de Kerklaan staat de hervormde kerk.

Deze is gebouwd in 1834 ter vervanging van een kerk uit 1331, die oorspronkelijk gewijd was aan Johannes de Doper. De toren werd gebouwd in 1912, de consistoriekamer in 1926.

In het opengewerkte bovendeel van de toren hangt een klok uit 1627. Tot de inventaris van de kerk behoren een preekstoel en twee herenbanken uit de achttiende eeuw en het orgel uit 1911.

In 1896 werd in Koekange de gelijknamige coöperatieve stoomzuivelfabriek opgericht.

Het fabrieksgebouw stond aan de Dorpsstraat en was van grote afstand duidelijk zichtbaar door de grote pijp op het dak. In 1987 moest de fabriek sluiten wegens schaalvergroting in de zuivelindustrie. Aan de Dorpsstraat 7 werd in 1905 de directeurswoning gebouwd. In 1908 werd aan de Dorpsstraat 39 de gereformeerde school voor lager onderwijs geopend. In 1970 verhuisde de school naar de Prinses Christinalaan en kreeg hij de naam Prins Johan Frisoschool. In 2008 vierde de basisschool het honderdjarig bestaan. Aan de Prinses Margrietlaan staat dorpshuis De Schakel. In Koekange staan fraaie negentiende-eeuwse boerderijen, zoals aan de Prinsesseweg Welgelegen uit 1881. In de boerderij is een fokbedrijf van Friese paarden gevestigd en is een minicamping. Ook aan de Hoge Linthorst en de Eggeweg staan karakteristieke exemplaren. Aan de Dorpsstraat staan modernere boerderijen, onder meer met Jugendstilelementen. ■

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Hendrik van Kampen