©: Hendrik van Kampen

In de vroege middeleeuwen is het esdorp Vledder ontstaan op een zandrug in het stroomdal van de Vledder Aa. Het was een dochternederzetting van Diever, de naam betekent moerassig land. Lange tijd was het dorp niet veel meer dan een agrarische nederzetting.

Er werd op kleine schaal veen ontgonnen. In 1815 werd Vledder een zelfstandige gemeente.

Enkele jaren later kocht de Maatschappij van Weldadigheid het landgoed Westerbeek ten westen van Vledder en stichtte daar een aantal kolonies. Hierdoor kwam ook het dorp Vledder meer tot ontwikkeling.

De kern van het dorp bestaat uit een grote veelhoekige brink en aangrenzend een wat kleinere brink. Aan de zuidkant van de brink ligt sinds 1948 een grote zwerfkei met plaquette ter herinnering aan de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Vanuit Diever werd in de elfde eeuw in Vledder, ten westen van de brink, een houten kapel opgericht, die in de vijftiende eeuw werd vervangen door de grote Johannes de Doperkerk. Deze inmiddels hervormde kerk aan De Hoek heeft een grote toren met zadeldak en is gebouwd op een verhoogd kerkhof. Omstreeks 1953 is de kerk gerestaureerd. Tot de inventaris van de kerk behoren onder meer een zandstenen doopvont uit de twaalfde eeuw en een preekstoel uit de tweede helft van de achttiende eeuw.

Het orgel is gebouwd in 1850 en is in 1922 in de kerk geplaatst.

Na 1850 breidde Vledder uit, met name in oostelijke richtig en langs de uitvalswegen.

Na de Tweede Wereldoorlog verdichtte de bebouwing en ontstonden nieuwe wijken aan de oost-, west- en zuidzijde van het dorp. Vledder werd een forensendorp, trok veel renteniers aan uit de Randstad en het agrarische karakter verdween. Daarbij zijn gelukkig wel de zeventiende- en achttiende-eeuwse boerderijen aan de Brink en De Hoek bewaard gebleven. Vanaf de jaren ’60 profleert Vledder zich steeds meer als toeristisch dorp in een natuurrijke omgeving. Een van de eerste recreatiebedrijven die zich nabij Vledder vestigden was De Adelhof ten zuiden van het dorp, tegenwoordig bestaande uit een bungalowpark en camping.

Naast De Adelhof werd in 1963 het Bosbad Vledder aangelegd.

Aan De Bree staat aan een fraaie naamloze stellingmolen. De stelling van deze achtkante korenmolen is ruim zes meter hoog. Hij is in 1968 gebouwd met onderdelen van twee poldermolens uit Groningen en staat op de plaats waar tot 1936 de molen Van Eleveld heeft gestaan. Aan de Wierplas staat sinds 1993 de opvallende beeldengroep van Bert Kiewiet, Boodschapper met Boerstokkie. Het verbeeldt een oude dorpstraditie. De boerstok werd met een boodschap van de boermarke doorgegeven als was het een estafettestok. Op die manier werden alle boeren in de omgeving bereikt.

De omgeving van Vledder moet al ver voor het begin van de jaartelling bewoond zijn geweest.

Ten noordoosten van het dorp, in het Koelingsveld, is een van de grootste urnenvelden van Noord-Europa aangetroffen. Ook ontdekte men daar vlakbij twee grote grafheuvels uit de Bronstijd. In het Vledderveld ten westen van Vledder zijn in 1951 sporen gevonden van de zogenaamde Hamburgcultuur, een volk van jagers dat veertienduizend jaar geleden in Drenthe rondzwierf. Nabij het Koelingsveld ligt landgoed Vledderhof met een statig witgepleisterd herenhuis uit 1875.

Vledder heeft meerdere musea. In het complex Museums Vledder aan de Brink, in het voormalige gemeentehuis, zijn drie musea samengebracht onder één dak: Museum Hedendaagse Glaskunst, Museum Hedendaagse Grafek en Museum Valse Kunst, waar werk hangt van de meester-vervalsers Geert Jan Jansen en Han van Meegeren. Aan de Vledderweg staat het bijzondere Miramar Zeemuseum. De collectie kwam tot stand dankzij de excentrieke dame Wanders en kwam op uitnodiging van de burgemeester naar Vledder. ■

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Hendrik van Kampen