©: Hendrik van Kampen

De geschiedenis van het esdorp Westervelde gaat terug tot in de middeleeuwen. Het dorp is gesticht als dochternederzetting van Norg.

Boeren uit dat dorp vestigden zich aan de andere kant van de es, op het land van de markegenoten van Norg. De dorpskern ontstond bij de wegen Hoofdstraat, Schoolstraat en Steeg, waar ook de grote driehoekige brink ligt. Aan de Hoofdweg en de Schoolstraat staan een aantal fraaie boerderijen uit de negentiende eeuw. Opvallend is de boerderij De Jufferen Lunsingh, die vernoemd is naar de achttiendeeeuwse bewoonsters en waarin tegenwoordig een hotel-restaurant is gehuisvest. Ook bijzonder is de boerderij aan de Hoofdstraat 5 met het rieten dak en de jaartalankers 1803.

De brink en de vele oude boerderijen vormen samen een beschermd dorpsgezicht.

Aan de Hoofdweg 19 staat het Huis Westervelde. Onderzoek naar de fundering heeft uitgewezen dat hier in de late middeleeuwen al een huis moet hebben gestaan. In de zeventiende eeuw was het huis eigendom van de familie Lunsingh, vanaf 1709 van de familie Tonckens. Huis Westervelde wordt daarom ook wel Tonckensborg genoemd. Het pand is meerdere keren grondig verbouwd en waarschijnlijk zelfs een keer afgebroken en opnieuw opgebouwd. In de negentiende eeuw werd een boerenschuur aan het huis vastgebouwd. Ook kreeg het huis een extra verdieping, maar die werd bijna 50 jaar geleden weer afgebroken. Bij het huis ligt het Tonckensbos, waar in de buurt van de Hoofdweg nog een kleine theekoepel te vinden is.

Westervelde en Norg werden van oudsher met elkaar verbonden door de Hoofdweg door het Norgerholt. Dit is een eiken- en hulstbos dat rond 1850 is aangeplant op de restanten van een negende-eeuws bosgebied. Het terrein is in beheer bij Natuurmonumenten en is één van de oudste bosrestanten van Nederland. Tussen Westervelde en het Norgerholt ligt hunebed D2. Dit is een klein hunebed, waarvan één van de vier dekstenen is verdwenen en een ander in het graf is gevallen. Desondanks heeft men het nog enigszins in oude staat weten te herstellen.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Hendrik van Kampen