©: Hendrik van Kampen

Langs de provinciegrens met Groningen, boven Valthermond, ligt het buurschap Zandberg. De bebouwing loopt door in de Groninger gemeentes Vlagtwedde en Stadskanaal.

Zandberg en het naburige Jipsingboermussel tellen daar gezamenlijk enkele honderden inwoners. Vlakbij Zandberg ligt de Schaapsberg, een kleine heuvel waar herders vroeger hun schapen lieten grazen. Daarom werd het buurschap vroeger ook aangeduid als Schaapsberg.

Zandberg is ontstaan in de eerste helft van de negentiende eeuw. Duitse kolonisten uit de omgeving van Rütenbrock, net over de grens bij Ter Apel, vestigden zich hier rond 1830 op een kleine zandhoogte aan het einde van de oude Valtherdijk. Het was hun bedoeling in dit gebied geschikt bouwland te vinden om boekweit te telen, iets wat in hun thuisstaat niet mogelijk was. De kolonisten waren roomskatholiek en stichtten daarom in 1843 de Sint Josephkerk. Vijftien jaar later was de bevolking van Zandberg dusdanig gegroeid, dat de kerk moest worden verbouwd en uitgebreid. Ook kreeg het dorp al vrij snel een bijschooltje.

In 1930 werd de eerste steen gelegd voor een volledig nieuwe kerk aan de Kerklaan. Het is een grote driebeukige bakstenen kerk met grote spitsbogen, gebouwd naar een ontwerp van Th. van Elsberg. De toren staat aan de zijkant tegen de kerk aan. Tot de inventaris behoren onder meer enkele grote beelden uit de tweede helft van de negentiende eeuw.

Ook bezit de kerk een groot aantal vaandels van agrarische verenigingen uit de omgeving van Zandberg. Naast de kerk ligt de katholieke begraafplaats.

In 1924 werd Zandberg aangesloten op het spoortraject Stadskanaal-Ter Apel. De spoorlijn werd geëxploiteerd door de treinmaatschappij Stadskanaal-Ter Apel-Rijksgrens (STAR), het stationsgebouw kwam vlakbij de grens op Drents grondgebied. In 1935 stopte het treinverkeer op dit spoor, het stationsgebouw is later verbouwd tot woonhuis.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Hendrik van Kampen