©: Hendrik van Kampen

Langs de weg van Westerbork naar Assen is in de middeleeuwen het esdorp Zwiggelte ontstaan. Het dorp is gesticht op hoger gelegen zandgronden aan de rand van het beekdal van de Westerborkerstroom. Men vermoedt dat Zwiggelte een dochternederzetting was van Westerbork. Het dorp kwam in 1416 voor het eerst voor in een offcieel document. De plaats werd toen Zwichtelen genoemd. De naam duidt op een weide temidden van een bosachtig gebied.

Zwiggelte heeft een open structuur met verspreide bebouwing langs de Hoofdstraat en de Zevenhoeksweg. Een concentratie van woningen vindt men aan de Ripkampenweg, de Schoolweg en de Steeg. Zwiggelte had vroeger twee brinken. Het brinkrestant met eikenbomen aan de zuidoostkant van het dorp herinnert daar nog aan. Zwiggelte heeft fraaie oude boerderijen. Aan de Hoofdstraat staat een aantal met riet gedekte hallenhuisboerderijen uit de achttiende en negentiende eeuw. Sommige hebben nog een schaapskooi op het erf.

Aan de Hoofdstraat staat sinds 1912 een lagere school, een pand met drie klaslokalen. Naast het schoolgebouw werd een onderwijzerswoning gebouwd in neorenaissance-stijl.

Het gebouw biedt onderdak aan de openbare basisschool ’t Leerhoes en is meermalen verbouwd en uitgebreid. Aan de Hoofdstraat staat dorpshuis De Schuur, waar de verenigingen uit Zwiggelte en omgeving optredens verzorgen en vergaderingen houden.

Aan het einde van de Hoofdstraat richting Hooghalen stroomt het Oranjekanaal. Dit kanaal is halverwege de negentiende eeuw gegraven vanaf de Drentsche Hoofdvaart bij Hoogersmilde om enkele Zuidoost-Drentse veengebieden te ontginnen. In 1976 is het Oranjekanaal gesloten voor de beroepsvaart.

Aan de andere kant van het kanaal ligt het Zwiggelterveld, een groot bos- en heideterrein dat nu deel uitmaakt van de boswachterij Hooghalen.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Hendrik van Kampen